Na posiedzeniu 28 lipca 2005 roku Sejm uchwalił nową ustawę o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Powyższy akt w przeciwieństwie do poprzedniej ustawy określa nie tylko zasady i tryb pobierania kosztów sądowych w sprawach cywilnych, ale także zasady ich zwrotu, wysokość opłat, zasady zwalniania od kosztów umarzania, rozkładania na raty i odraczania terminu zapłaty należności sądowych.
Zmiany
Najistotniejsze zmiany względem dawnej ustawy obejmują:
– obniżenie wysokości kosztów sądowych, w tym obniżenie opłaty stosunkowej z 8% do 5%. Opłata stosunkowa nie może być niższa niż 30,00zł oraz wyższa niż 100000,00zł.
– Ograniczenie możliwości korzystania z instytucji zwolnienia od kosztów sądowych w celu przedłużania postępowania. Najistotniejszym wprowadzonym ograniczeniem jest unormowanie, iż w przypadku oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych strona nie może ponownie domagać się zwolnienia, powołując się na te same okoliczności, które stanowiły uzasadnienie oddalonego wniosku
– Określenie w możliwie szerokim zakresie stałych opłat sądowych. Ogólną zasadą jest, że opłatę stałą pobiera się w sprawach o prawa niemajątkowe. Ponadto pobiera się ją także we wskazanych w ustawie sprawach o prawa majątkowe. Według nowej ustawy opłata ta nie może być niższa niż 30,00zł i wyższa niż 5000,00zł.
– Wprowadzenie obowiązku uiszczania opłaty zarówno stałej, jak i stosunkowej od pisma wnoszonego przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego oraz przedsiębiorcę w postępowaniu gospodarczym, bez wcześniejszego wzywania do jej uiszczenia. W związku z faktem, iż wyżej wymienione podmioty obowiązane są do uiszczania powyższych opłat bez wezwania sądu, należy wyrazić obawę, że ustalenie wysokości należnej opłaty może przysparzać im pewnych trudności i z ich punktu widzenia obecne rozwiązanie trudno uznać za bardziej przejrzyste. Z pewnością natomiast będzie ono wymagało poświęcenia przez wskazane podmioty większej uwagi zagadnieniu kosztów sądowych.
– Powierzenie czynności związanych z kosztami sądowymi referendarzom sądowym. Należy dodać, iż na orzeczenie referendarza sądowego, co do istoty sprawy, orzeczenie kończące postępowanie, a także inne, enumeratywnie wskazane wskazane w ustawie orzeczenia, przysługuje skarga, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. W przypadku wniesienia skargi orzeczenie referendarza sądowego traci moc.
Najistotniejsze zmiany względem dawnej ustawy obejmują:
– obniżenie wysokości kosztów sądowych, w tym obniżenie opłaty stosunkowej z 8% do 5%. Opłata stosunkowa nie może być niższa niż 30,00zł oraz wyższa niż 100000,00zł.
– Ograniczenie możliwości korzystania z instytucji zwolnienia od kosztów sądowych w celu przedłużania postępowania. Najistotniejszym wprowadzonym ograniczeniem jest unormowanie, iż w przypadku oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych strona nie może ponownie domagać się zwolnienia, powołując się na te same okoliczności, które stanowiły uzasadnienie oddalonego wniosku
– Określenie w możliwie szerokim zakresie stałych opłat sądowych. Ogólną zasadą jest, że opłatę stałą pobiera się w sprawach o prawa niemajątkowe. Ponadto pobiera się ją także we wskazanych w ustawie sprawach o prawa majątkowe. Według nowej ustawy opłata ta nie może być niższa niż 30,00zł i wyższa niż 5000,00zł.
– Wprowadzenie obowiązku uiszczania opłaty zarówno stałej, jak i stosunkowej od pisma wnoszonego przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego oraz przedsiębiorcę w postępowaniu gospodarczym, bez wcześniejszego wzywania do jej uiszczenia. W związku z faktem, iż wyżej wymienione podmioty obowiązane są do uiszczania powyższych opłat bez wezwania sądu, należy wyrazić obawę, że ustalenie wysokości należnej opłaty może przysparzać im pewnych trudności i z ich punktu widzenia obecne rozwiązanie trudno uznać za bardziej przejrzyste. Z pewnością natomiast będzie ono wymagało poświęcenia przez wskazane podmioty większej uwagi zagadnieniu kosztów sądowych.
– Powierzenie czynności związanych z kosztami sądowymi referendarzom sądowym. Należy dodać, iż na orzeczenie referendarza sądowego, co do istoty sprawy, orzeczenie kończące postępowanie, a także inne, enumeratywnie wskazane wskazane w ustawie orzeczenia, przysługuje skarga, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. W przypadku wniesienia skargi orzeczenie referendarza sądowego traci moc.
Szybciej w sądzie
Celem omawianej ustawy jest niewątpliwie usprawnienie i przyspieszenie postępowania cywilnego. Praktyka wykaże czy założone cele zostaną osiągnięte. Niewątpliwie jednak zmiany w tym przedmiocie były konieczne, bowiem dotychczasowe unormowania sprzed ponad 30 lat były niedostosowane do współczesnych warunków gospodarczych oraz społecznych.