CZY MOJE ROSZCZENIE ULEGŁO PRZEDAWNIENIU??
Chęć wystąpienia do sądu z powództwem o roszczenie majątkowe wiąże się z koniecznością uwzględnienia terminów przedawnienia roszczeń. Jest to o tyle istotne zagadnienie, ponieważ pozwala nam ustalić wysokość dochodzonego roszczenia, a tym samym wartość przedmiotu sporu.
Zgodnie z postanowieniami Kodeksu cywilnego, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wszystkie roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Instytucja przedawnienia wskazuje na to, że po upływie terminu przedawnienia, ten przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże istotny jest fakt, że zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne, a zatem nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Natomiast w przypadku, gdy termin przedawnienia roszczenia już upłynął, a mimo to wierzyciel domaga się zaspokojenia swojego roszczenia, dłużnik może zrzec się zarzutu przedawnienia i roszczenie spełnić. Należy pamiętać, że wyjątek stanowi sytuacja, w której wierzyciel domaga się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko dłużnikowi, którym jest konsument, ponieważ po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia takiego roszczenia.
Mogą zdarzyć się również sytuacje, w których sąd nie uwzględni upływu terminu przedawnienia przysługującego przeciwko konsumentowi. Jest to możliwe tylko w wyjątowych sytuacjach, po rozważeniu interesów stron oraz jeżeli wymagają tego względy słuszności. Korzystając z tego wyjątkowego uprawnienia sąd powinien w szczególności rozważyć następujące okoliczności:
-
długość terminu przedawnienia,
-
długość okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia,
-
charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego, w tym wpływ zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia.
Należy jednak wskazać, że jest to sytuacja wyjątkowa, a słuszność jej podjęcia musi być każdorazowo usprawiedliwona szczególnymi okolicznościami.
Obecnie termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Przepis szczególny może wskazywać inny termin. Jeżeli termin przedawnienia jest dłuższy niż dwa lata, jego koniec przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego. Nowelizacja Kodeksu cywilnego w 2018 roku wprowadziła zmiany dotyczące instytucji przedawnienia, ponieważ wcześniej ogólny okres przedawnienia wynosił dziesięć lat. Zatem istotna jest znajomość przepisów intertemporalnych (przepisów przejściowych), aby ustalić, jaki termin będzie przysługiwał w przypadku naszego roszczenia, które mogło powstać przed nowelizacją.
Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Natomiast bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, nie zastosował się do treści roszczenia.
Istotną kwestią dotyczącą instytucji przedawnienia roszczeń jest ich zawieszenie oraz przerwanie. Jest to ważne o tyle, że daje nam możliwość niejako „przedłużenia” terminu dochodzenia roszczenia, o ile wystąpią przepisane prawem przesłanki. Termin biegu przedawnienia przerywa się na skutek określonych zdarzeń prawnych, a po przerwaniu biegnie on na nowo. W ten sposób wierzyciel może zaspokoić swoje roszczenia nawet pomimo upływu ustawowego terminu.
Instytucja przedawnienia stanowi bardzo ważny element postępowania cywilnego, gdyż wyznacza ramy czasowe a pośrednio i finansowe pozwu, jak również daje możliwość obrony pozwanego poprzez złożenie stosownych zarzutów.