FAQ

Postępowanie w sprawach gospodarczych zawiera wiele elementów różniących je od ‘zwykłego’ postępowania cywilnego. Do najbardziej istotnych różnic należy zaliczyć instytucję prekluzji dowodowej, opisaną w art. 4585 KPC. Stosownie do tych przepisów istnieje obowiązek zgłoszenia wszystkich wniosków dowodowych w pierwszym piśmie wnoszonym w sprawie (Powód w pozwie, a Pozwany w odpowiedzi na pozew). Wnioski dowodowe zgłaszane później mogą być dopuszczone właściwie tylko na zasadzie wyjątku. Stąd też tak ważne jest powierzenie prowadzenia sporu sądowego profesjonalistom, nie wystarczy bowiem mieć rację, trzeba ją jeszcze umieć zmieścić w ramy procesu sądowego.

Zgodnie z prawem oraz z powszechnie obowiązującym orzecznictwem umowa kredytu indeksowanego lub denominowanego do waluty obcej od początku jej zawarcia jest nieważna, z uwagi na zawarte w jej treści postanowienia abuzywane (niedozwolone), za pomocą których bank w sposób arbitralny kształtował sytuację kredytobiorców. W takiej sytuacji należy wystąpić do sądu z powództwem o zapłatę przeciwko bankowi. Biorąc pod uwagę fakt, iż umowa od początku jej zawarcia była nieważna – bank będzie zobowiązany zwrócić kredytobiorcy wszystkie pobrane nienależnie kwoty wraz z odsetkami. Ewentualnie powstanie konieczność rozliczenia z bankiem w ten sposób, iż umowę od początku należy traktować tak, gdyby została wyrażona w złotych polskich. Należy wziąć pod uwagę fakt, iż z uwagi na złożoność problemu oraz indywidualne podejście do każdej sprawy niezbędna wydaje się pomoc profesjonalnego pełnomocnika.

Stosownie do dyspozycji art. 32 KSH, osoba przystępująca do spółki jawnej odpowiada za jej wszystkie wierzytelności niezależnie od tego, kiedy one powstały. Rozwiązanie takie może niekiedy wydawać się niesprawiedliwe, jednak jego celem jest maksymalna ochrona podmiotów wchodzących w relacje kontraktowe ze spółką osobową, która nie musi posiadać żadnego majątku. Nie da się ukryć, że konstrukcja spółki jawnej niesie szereg zagrożeń dla jej uczestników, co znajduje swoje odzwierciedlenie w stwierdzeniu, że spółka jawna jest prawdziwą ‘wspólnotą przeznaczenia’ jej uczestników. Stąd też tak ważne jest uzyskanie przez przedsiębiorców fachowej porady w zakresie prawa spółek.

Niestety nie jest to możliwe. Jak wynika bowiem z wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 26 czerwca 2015 r. (VI ACa 1130/14), tak zwana umowa deweloperska nie jest umową przedwstępną. Konsekwencją tego stanowiska jest niemożliwość wysunięcia przez stronę takiej umowy roszczenia opartego na konstrukcji art. 390 §2 KC zmierzającego do jej zawarcia. W tego typu sytuacjach trzeba jednak pamiętać o możliwościach, jakie dają inne ustawy, których umiejętne zastosowanie może dać w praktyce rezultaty zbliżone do sądowego zawarcia umowy na podstawie umowy przedwstępnej sporządzonej w formie aktu notarialnego.

Przede wszystkim trzeba zauważyć, że wspólnota mieszkaniowa nie ma legitymacji czynnej do występowania w tego typu sprawach i wszelkie powództwa przez nią wnoszone zostaną oddalone, niezależnie od dokonanych ustaleń merytorycznych. Jest to konsekwencja wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2004 r. (III CZP 48/04). Stąd też konieczne jest właściwe ukształtowanie stosunku procesowego, aby po stronie powodowej występowały podmioty do tego uprawnione. W tego typu procesach elementem niesłychanie ważnym jest także zneutralizowanie ewentualnego zarzutu przedawnienia dochodzonych roszczeń, co wymaga  umiejętnego operowania dostępnymi instytucjami prawa cywilnego.

Weksel jest dokumentem dłużnym, charakteryzującym się bardzo dużym rygoryzmem formalnym. Nawet niewielkie uchybienie może uczynić ten dokument całkowicie bezużytecznym. Zgodnie z dyspozycją art. 33 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. – prawo wekslowe, weksel może być płatny za okazaniem, w pewien czas po okazaniu, w pewien czas po dacie, w oznaczonym dniu. Przy czym weksle z innymi terminami płatności lub z kilku następującymi po sobie terminami są nieważne. Stąd też przy otrzymywaniu weksli należy dochowywać wyjątkowej staranności.

W opisanej sytuacji zastosowanie może znaleźć instytucja wyłączenia wspólnika ze spółki, regulowana przez art. 266 kodeksu spółek handlowych. W przedstawionej sytuacji należy najpierw ustalić, czy umowa spółki zawiera zapis umożliwiający wyłączenie wspólników w sytuacji, gdy z takim roszczeniem nie występują wszyscy pozostali wspólnicy. Jeżeli odpowiedź na to pytanie jest pozytywna, należy wnieść odpowiednie powództwo do sądu w celu usunięcia niewygodnych osób ze spółki.

Jedynym wyjściem w tej trudnej sytuacji jest domaganie się od żony zmarłego ojca zachowku. Zgodnie bowiem z art. 991 KC zstępnym małżonkom oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by im przypadł przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału. Dlatego też w każdej konkretnej sytuacji należy zbadać dokładnie ”sytuację rodzinną” osoby uprawnionej w celu obliczenia należnego jej świadczenia. Następnym krokiem będzie oczywiście przeprowadzenie postępowania cywilnego, w celu otrzymania odpowiedniej kwoty pieniężnej.

Aktualnie w doktrynie zdecydowanie przeważa pogląd, że regulacje prawa dewizowego, które zezwalają na zaciąganie zobowiązań w walucie obcej, są przepisami wyjątkowymi w rozumieniu art. 358 § 1 k.c.
W art. 3 ust. 2 pkt 3 Prawa dewizowego z 2002 r. ustawodawca wyraźnie wprowadził wyjątek od zasady walutowości, stanowiąc, że ograniczeń dotyczących m.in. ustalania należności w walutach obcych nie stosuje się, gdy ustalanie to dokonywane jest przez organ władzy publicznej podejmujący czynności w postępowaniu karnym, cywilnym lub administracyjnym, w tym zabezpieczającym lub egzekucyjnym.
Dlatego też w świetle powyższego należy stwierdzić, że w zakresie obrotu dewizowego z zagranicą dopuszczalne jest – jako wyjątek od zasady walutowości określonej w art. 358 § 1 k.c. – zasądzanie roszczeń w walutach obcych. Ponadto zasada walutowości, o której mowa w art. 358 § 1 k.c., nie stanowi przeszkody do wyrażenia kwoty roszczenia w walucie obcej zarówno w pozwie, jak i w wyroku uwzględniającym powództwo.

Zgodnie z ostatnim stanowiskiem Sądu Najwyższego na właścicielu lokalu mieszkalnego ciążą wydatki związane z utrzymaniem w należytym stanie balkonu stanowiącego pomieszczenie pomocnicze służące wyłącznie zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych osób zamieszkałych w tym lokalu. Wydatki zaś na remonty i bieżącą konserwację części budynku, które są elementem konstrukcji balkonu trwale połączonym z budynkiem obciążają wspólnotę mieszkaniową.

W świetle obowiązujących uregulowań kodeksu cywilnego, jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki w wykonaniu zobowiązania z umowy wzajemnej, druga strona nosząc się z zamiarem odstąpienia od umowy, musi wyznaczyć jej odpowiedni dodatkowy termin do wykonania zobowiązania z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniona do odstąpienia od umowy. Ponadto jeżeli świadczenia obu stron są podzielne, a jedna ze stron dopuszcza się zwłoki tylko co do części świadczenia, uprawnienie do odstąpienia od umowy przysługujące drugiej stronie podlega ograniczeniu, tj. według jej wyboru, albo do tej części, albo do całej reszty nie spełnionego świadczenia. Strona ta może odstąpić od umowy w całości, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez nią cel umowy, wiadomy stronie będącej w zwłoce.

Występując z powództwem w sprawie gospodarczej, powód musi zwrócić szczególną uwagę na skutki tzw. prekluzji dowodowej, zgodnie z która  w pozwie powód jest obowiązany podać wszystkie twierdzenia oraz dowody na ich poparcie pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku postępowania. Powołanie, w trakcie toczącego się już postępowania, nowych faktów i dowodów dopuszczalne jest tylko i wyłącznie w sytuacji gdy powód wykaże, że ich powołanie w pozwie nie było możliwe albo że potrzeba powołania wynikła później. W tym przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwutygodniowym od dnia, w którym powołanie ich stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania. Dodatkowo istotną kwestią jest wskazanie przez Powoda w pozwie oraz przez Pozwanego w pierwszym piśmie procesowym adresu e-mail lub oświadczenia, że strony tego adresu nie posiadają.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż na każdym współwłaścicielu ciąży obowiązek czynnego współdziałania w zarządzaniu rzeczą wspólną. Kodeks cywilny w zakresie wykonywania zarządu rzeczą wspólną, bez podawania szczegółowych definicji, rozróżnia czynności zwykłego zarządu oraz czynności przekraczające zwykły zarząd. Do czynności zwykłego zarządu rzeczą wspólną potrzebna jest zgoda większości współwłaścicieli. W braku takiej zgody każdy ze współwłaścicieli może żądać upoważnienia sądowego do dokonania czynności. Do rozporządzania zaś rzeczą wspólną oraz do innych czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu, potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. W braku takiej zgody współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeknie mając na względzie cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli.